Carl D’hondt & Hilde Van Rossen
[Uitgeverij Garant Antwerpen –Apeldoorn, ISBN 978-90-441-3593-0]
Wat is hoogbegaafdheid nou juist wel en ook vooral niet en wat zijn succesvolle ingrediënten in de begeleiding van hoogbegaafde kinderen en jongeren? In het woord vooraf beschrijven de auteurs dat samen met de snelle veranderingen in de samenleving de opvoedingsdruk fors is toegenomen, met gevoelens van machteloosheid en falen als gevolg bij zowel ouders als leerkrachten. Hierdoor wordt er een grote beroep gedaan op een gezonde en stevige basisvisie over opvoeding en het begrijpen van wat hoogbegaafdheid inhoudt. Hoe kun je als ouder in een gezonde basisopvoeding een authentieke, transparante en geduldige houding aannemen?
In het boek worden allereerst misvattingen en mythes over hoogbegaafdheid doorgeprikt aan de hand van een inleidende stelling. De kenmerken van hoofbegaafde kinderen worden verder uitgediept en de mogelijke voor- en nadelen hiervan besproken.
De auteurs beschrijven dat er bij hoogbegaafde kinderen/jongeren er vaak meerdere (tegelijkertijd voorkomende) tegenstrijdige eigenschappen voorkomen. En dat dit samen met de intensiteit van deze eigenschappen de begeleiding en ondersteuning van hoogbegaafde kinderen tot een bijzondere uitdaging maakt. Er bestaan geen toverformules in de opvoeding, maar de begeleiding van je kind in zijn unieke behoeften schept ook een bijzondere band.
De auteurs brengen door middel van hun verhelderende balanstheorie van hoogbegaafdheid deze tegengestelde eigenschappen in kaart. De uitdaging bij het succesvol begeleiden van hoogbegaafde kinderen, zowel in de opvoeding als binnen het onderwijs, is deze tegengestelde eigenschappen te laten uitgroeien tot een passend evenwicht. Dit vond ik een herkenbaar en waardevol deel van het boek.
In dit boek worden vragen uit situaties met hoogbegaafde kinderen binnen het gezin beschreven. Welke valkuilen liggen op de loer? De opvoeding van hoogbegaafde kinderen is soms balanceren op een dun koord, waarin nabijheid en afstand, vrijheid en leiding, zelfsturing en support, aanvaarding en regelvastheid een centrale rol spelen. Auteurs zijn terughoudend in het geven van concrete tips. De auteurs beschrijven echter op een fijne manier herkenbare dagelijkse situaties, vanuit zowel de beleving van ouders als kinderen/jongeren en bieden daarmee wel degelijk veel aanknopingspunten voor de begeleiding van hoogbegaafde kinderen.
Ook komen vragen uit het onderwijs aan hoogbegaafde kinderen aan bod. Bijvoorbeeld de geheugeneconomie op school, hoe kunnen de leerkrachten het leerrendement verhogen en het gevoel van autonomie verbeteren, gevoel van competentie en motivatie van leerlingen verhogen.
Daarnaast zijn achter in het boek nog een aantal interessante bijlagen te vinden, waarin de onderwerpen uitstelgedrag, gebrek aan zelfvertrouwen en assertiviteit, verschil tussen perfectionisme en het streven naar excellentie, vlijt (‘moeite doen’), zelfspraak en beloning en straf nog verder uitgediept worden.
In het boek zitten indirect vele praktische tips verwerkt en de auteurs hopen de lezer ook te inspireren met de meer theoretische gedeelten. Hoe kun je de behoeften van hoogbegaafde kinderen beter leren doorgronden en daarmee verschillende wegen ontdekken om hun eigen verantwoordelijkheid te stimuleren en ondersteunen. Hun balanstheorie vond ik een interessante benadering, gaf veel (h)erkenning en aanknopingspunten voor de begeleiding van hoogbegaafde kinderen.
Dit boek vind ik zeer de moeite waard voor iedereen die zich verder wil verdiepen in het concept hoogbegaafdheid en de specifieke factoren die de begeleiding van hoogbegaafde kinderen zo complex en tegelijkertijd uitdagend maken. Verwacht geen kant-en-klaar receptenboek, maar een interessante verdieping van het concept hoogbegaafdheid en een genuanceerde visie hoe je hoogbegaafde kinderen en jongeren kunt ondersteunen. Wijze opvoeding is volgende de auteurs als een rugdekking en krachtbron waarop het kind zèlf een beroep kan doen.
De auteurs Carl D’Hondt (orthopedagoog) en Hilde van Rossen (master in de psychologie)van dit boek hebben meer dan 30 jaar ervaring in de begeleiding van hoogbegaafde kinderen en jongeren, hun ouders, leerkrachten en begeleiders.
Floor Paulissen
Deze recensie verscheen in Signaal 61.
